|
Kościół Parafialny p.w. św. Michała
Kościół, pierwotnie ewangelicki, wzniesiony w latach 1591 - 1596 z fundacji cesarskiego
zarządcy dóbr solnych, Daniela Preussa, był budowlą salową z czworoboczną wieżą
od zachodu. Do wieży i zachodnich partii korpusu przylegały wydłużone lokalności
z emporami na piętrach. Na dole po stronie południowej znajdowały się zakrystia
i kruchta, od północy zaś kaplica i składzik. Ta część kościoła przetrwała w
niezmienionym stanie, tylko zniszczony pożarem kopulasty hełm wieży został zastąpiony
dachem stożkowym. W okresie kontrreformacji kościół przekazany został parafii
katolickiej. W roku 1688 miała miejsce rozbudowa świątyni o północny aneks z
emporą, a w 1782 roku o południową kruchtę. Dostawiony w 1880 roku transept
zmienił w istotny sposób architekturę budowli i podwoił wielkość wnętrza. Do
transeptu od wschodu na osi nawy przylega półkolista apsyda. Jedynym elementem
zdobiącym dość surową architekturę budowli są faliście wykrojone zachodnie szczyty
przylegających do wieży lokalności. Sama wieża posiada skromny detal w postaci
pilastrów, profilowanych gzymsów i obramień dziennych. We wnętrzu z renesansowego
wyposażenia zostały tylko konsole i kartusz herbowy fundatora. Inny sprzęt,
w tym ołtarze, ambona i parapet chóru, wykonany został w baroku. Zgrabnymi proporcjami
odznacza się barokowa bramka w ogrodzeniu kościoła, z dwoma, półkoliście zamkniętymi
przejściami, opilastrowana, zwieńczona flankowanym wolutami szczycikiem, w którym
umieszczona jest pełnoplastyczna rzeźba św. Michała Archanioła w konchowej wnęce.
  Kościół Parafialny p.w. św. Antoniego
Budowla usytuowana jest przy ulicy Piłsudskiego. Zbudowany został w latach 1835 - 1839
według projektu berlińskiego architekta A. Stülera jako zbór protestancki. Jego
luterańską proweniencję zdradza surowe, jednoprzestrzenne wnętrze, opięte dwukondygnacyjnymi
emporami, opartymi na filarach. Neoromańska architektura świątyni wyróżnia się
oryginalnością, głównie za sprawą fasady, zaakcentowanej wyniosłą, ośmioboczną
wieżą, w dwóch głównych kondygnacjach niemal ażurową dzięki dużym otworom okiennym,
z tarasem zdobionym sterczynami. W przyziemiu, otwierającym się do wnętrza okazałym,
neoromańskim portalem ceramicznym, wieża jest znacznie szersza, a pierwszą kondygnację
wieńczy taras. Schodkowe szczyty kościoła zdobią płyciny o półkolistym obrysie
u góry. W sąsiedztwie kościoła położona jest XIX - wieczna plebania, a przylegający
do niej budynek to dawny szpital, ufundowany w 1861 roku.
Kościół Parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP
Kościół Fil. p.w. św. Barbary
Został wybudowany w 1900 roku, w stylu neogotyckim. Został przejęty w 1946 roku od starokatolików.
Kościół Parafialny p.w. św. Józefa Robotnika
Kościół w Rudnie
Kościół w Rudnie istniał już w XIII w. i był najstarszą parafią katolicką.
Zbór Braci Morawskich
W 1744 roku położono kamień węgielny pod budowę kolonii braci czeskich. W następnym
roku stały już cztery domy mieszkalne i budynek przędzalni. W latach kolejnych
wzniesiono siedzibę władz gminy, aptekę, łaźnię, magazyn zbożowy. W 1747 roku
powstał pierwszy budynek zboru. Król pruski zezwolił braciom czeskim na postawienie
zboru, zastrzegł jednak, iż nie może się on wyróżniać pod względem architektonicznym.
Świątynia przypominała więc budynek mieszkalny, nieco większy od innych i ozdobiony
sygnaturką. Założony został na rzucie podkowy i oprócz funkcji sakralnej pełnił
również funkcję mieszkalną. Kolonia braci czeskich stanowiła wyróżniający się
zespół architektoniczny na terenie miasta. Wielorodzinne domy mieszkalne były
piętrowe, przykryte dachami mansardowymi. Podczas wojny siedmioletniej w 1759
roku przeciągające przez miasto wojska pruskie splądrowały i spaliły zabudowania
kolonii. Ogień strawił całą zabudowę. Bracia opuścili Nową Sól na 5 lat. Powrócili
w 1764 roku i do roku 1792 odbudowali swoje siedziby, zmieniając jedynie nieznacznie
poprzednie rozplanowanie kolonii. Odbudowana w 1769 roku świątynia wzniesiona
została na uproszczonym rzucie prostokąta, a jej bryła zwieńczona została sygnaturką
w kalenicy dachu. Do czasów współczesnych budynek zachował się w swojej XVIII
- wiecznej formie, utrzymanej w konwencji architektury barokowej. Na początku
lat 60 - tych dobudowano do budynku parterową przybudówkę, mieszczącą szatnię.
Wiązało się to z adaptacją dawnego zboru na salę gimnastyczną, a jednocześnie
spowodowało całkowite zniszczenie wystroju wnętrza.
Ratusz
Zbudowany w 1573 roku jako dom administracyjny faktorii solnej, zarządzającej
wówczas osadą. W ciągu wieków wielokrotnie był przekształcany i powiększany.
W obecnej postaci jest budowlą o architekturze z XIX i XX wieku, kryjącą relikty
starszych murów, w tym przesklepionych kolebowo piwnic.
Dawny Magazyn Solny I
Znajduje się przy ulicy Wróblewskiego. Zbudowany w 1774 roku, murowany z cegły, założony na rzucie prostokąta. Posiada
dwie kondygnacje i nakryty jest dachem mansardowym z naczółkami i powiekami.
Na osi elewacji frontowej, w ryzalicie pozornym umieszczona jest wystawka z
dźwigiem, zwieńczona trójkątnym tympanonem. Na poddaszu znajduje się współczesny
magazynowi, drewniany kołowrót dźwigu, rzadki i cenny zabytek techniki. Obecnie
budynek pełni również funkcję magazynową.
Dawny Magazyn Solny II
Usytuowany przy placu Solnym. Zbudowany w drugiej połowie XVIII wieku, murowany z cegły, parterowy, założony na rzucie prostokąta, nakryty dachem czterospadowym z powiekami. W elewacjach małe, zamknięte półkoliście okienka.
Most Podnoszony
Most nad kanałem portowym w Nowej Soli, usytuowany w ciągu Alei Wolności, jest
unikatowym w skali Polski i Europy mostem ruchomym z podnoszonym przęsłem. Wybudowany
został w 1927 roku. Najstarszy ze znanych mostów na nowosolskim kanale portowym
zaznaczono na mapie z 1753 roku. Potem, w roku 1831 następuje rozbudowa portu
i budowa nowego mostu drewnianego, już nie stałego ale zwodzonego. W 1896 roku
zastąpiono go mostem stalowym o analogicznym ustroju mostu zwodzonego, klapowego.
Obecny most poddano w latach 1954 - 55 gruntownemu remontowi. Od 1988 roku,
z uwagi na zły stan techniczny, był przeznaczony wyłącznie do ruchu pieszego.
Po remoncie kapitalnym konstrukcji i mechanizmu podnoszenia, zakończonym w 1993
roku, jego stan techniczny jest bardzo dobry.
Elementami składowymi mostu, przesądzającymi o jego walorach historyczno - technicznych
są: przęsło i mechanizm podnoszenia, który pierwotnie był napędzany ręcznie,
a obecnie elektrycznie. Podporami mostu są skrzynie żelbetonowe, umieszczone
poniżej lustra wody na palach drewnianych. Konstrukcję mostu stanowią dwa dźwigary
stalowe o rozpiętości 12,6 metra, z jazdą dołem. Między dźwigarami znajdują
się jezdnie, a po zewnętrznych stronach - chodniki dla pieszych. Na przyczółkach
zamontowana została konstrukcja stalowa, umożliwiająca podnoszenie mostu.
Muzeum Miejskie
Położone jest przy ulicy Muzealnej 20. Pierwsze Muzeum regionalne
powstało w Nowej Soli w 1916 roku. Urządzone zostało w budynku przy ul. Witosa
16. Po wojennej przerwie, kiedy część eksponatów zginęła, placówkę otwarto ponownie
w 1947 roku. W 1950 roku Muzeum przeniesione zostało do obecnej siedziby. Aktualnie Muzeum Miejskie
gromadzi eksponaty związane z historią miasta i regionu, a także zabytki sztuki,
pochodzące z tych okolic. Wymieniona tematyka znajduje odbicie w ekspozycjach
stałych i czasowych. Ponadto prezentowana jest wystawa, obrazująca środowisko
rzyrodnicze rzeki Odry. W 2001 roku przy muzeum afiliowano Nowosolskie Koło Towarzystwa Przyjacół Fortyfikacji (TPF).
|
