Ks. Tadeusz Fitych

Warto zobaczyć

Kościół Parafialny p.w. św. Michała

Kościół, pierwotnie ewangelicki, wzniesiony w latach 1591 - 1596 z fundacji cesarskiego zarządcy dóbr solnych, Daniela Preussa, był budowlą salową z czworoboczną wieżą od zachodu. Do wieży i zachodnich partii korpusu przylegały wydłużone lokalności z emporami na piętrach. Na dole po stronie południowej znajdowały się zakrystia i kruchta, od północy zaś kaplica i składzik. Ta część kościoła przetrwała w niezmienionym stanie, tylko zniszczony pożarem kopulasty hełm wieży został zastąpiony dachem stożkowym. W okresie kontrreformacji kościół przekazany został parafii katolickiej. W roku 1688 miała miejsce rozbudowa świątyni o północny aneks z emporą, a w 1782 roku o południową kruchtę. Dostawiony w 1880 roku transept zmienił w istotny sposób architekturę budowli i podwoił wielkość wnętrza. Do transeptu od wschodu na osi nawy przylega półkolista apsyda. Jedynym elementem zdobiącym dość surową architekturę budowli są faliście wykrojone zachodnie szczyty przylegających do wieży lokalności. Sama wieża posiada skromny detal w postaci pilastrów, profilowanych gzymsów i obramień dziennych. We wnętrzu z renesansowego wyposażenia zostały tylko konsole i kartusz herbowy fundatora. Inny sprzęt, w tym ołtarze, ambona i parapet chóru, wykonany został w baroku. Zgrabnymi proporcjami odznacza się barokowa bramka w ogrodzeniu kościoła, z dwoma, półkoliście zamkniętymi przejściami, opilastrowana, zwieńczona flankowanym wolutami szczycikiem, w którym umieszczona jest pełnoplastyczna rzeźba św. Michała Archanioła w konchowej wnęce.

Kościół Parafialny p.w. św. Antoniego

Budowla usytuowana jest przy ulicy Piłsudskiego. Zbudowany został w latach 1835 - 1839 według projektu berlińskiego architekta A. Stülera jako zbór protestancki. Jego luterańską proweniencję zdradza surowe, jednoprzestrzenne wnętrze, opięte dwukondygnacyjnymi emporami, opartymi na filarach. Neoromańska architektura świątyni wyróżnia się oryginalnością, głównie za sprawą fasady, zaakcentowanej wyniosłą, ośmioboczną wieżą, w dwóch głównych kondygnacjach niemal ażurową dzięki dużym otworom okiennym, z tarasem zdobionym sterczynami. W przyziemiu, otwierającym się do wnętrza okazałym, neoromańskim portalem ceramicznym, wieża jest znacznie szersza, a pierwszą kondygnację wieńczy taras. Schodkowe szczyty kościoła zdobią płyciny o półkolistym obrysie u góry. W sąsiedztwie kościoła położona jest XIX - wieczna plebania, a przylegający do niej budynek to dawny szpital, ufundowany w 1861 roku.

Kościół Parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP

Kościół Fil. p.w. św. Barbary

Zbudowany w 1900 roku, w stylu neogotyckim. Jest to dawny zbór ewangelicki.

Kościół Parafialny p.w. św. Józefa Robotnika

Kościół w Rudnie

Kościół w Rudnie istniał już w XIII w. i był najstarszą parafią katolicką.

Zbór Braci Morawskich

W 1744 roku położono kamień węgielny pod budowę kolonii braci czeskich. W następnym roku stały już cztery domy mieszkalne i budynek przędzalni. W latach kolejnych wzniesiono siedzibę władz gminy, aptekę, łaźnię, magazyn zbożowy. W 1747 roku powstał pierwszy budynek zboru. Król pruski zezwolił braciom czeskim na postawienie zboru, zastrzegł jednak, iż nie może się on wyróżniać pod względem architektonicznym. Świątynia przypominała więc budynek mieszkalny, nieco większy od innych i ozdobiony sygnaturką. Założony został na rzucie podkowy i oprócz funkcji sakralnej pełnił również funkcję mieszkalną. Kolonia braci czeskich stanowiła wyróżniający się zespół architektoniczny na terenie miasta. Wielorodzinne domy mieszkalne były piętrowe, przykryte dachami mansardowymi. Podczas wojny siedmioletniej w 1759 roku przeciągające przez miasto wojska pruskie splądrowały i spaliły zabudowania kolonii. Ogień strawił całą zabudowę. Bracia opuścili Nową Sól na 5 lat. Powrócili w 1764 roku i do roku 1792 odbudowali swoje siedziby, zmieniając jedynie nieznacznie poprzednie rozplanowanie kolonii. Odbudowana w 1769 roku świątynia wzniesiona została na uproszczonym rzucie prostokąta, a jej bryła zwieńczona została sygnaturką w kalenicy dachu. Do czasów współczesnych budynek zachował się w swojej XVIII - wiecznej formie, utrzymanej w konwencji architektury barokowej. Na początku lat 60 - tych dobudowano do budynku parterową przybudówkę, mieszczącą szatnię. Wiązało się to z adaptacją dawnego zboru na salę gimnastyczną, a jednocześnie spowodowało całkowite zniszczenie wystroju wnętrza.

Ratusz

Zbudowany w 1573 roku jako dom administracyjny faktorii solnej, zarządzającej wówczas osadą. W ciągu wieków wielokrotnie był przekształcany i powiększany. W obecnej postaci jest budowlą o architekturze z XIX i XX wieku, kryjącą relikty starszych murów, w tym przesklepionych kolebowo piwnic.

Dawny Magazyn Solny I

Zbudowany w 1764 roku, murowany z cegły, założony na rzucie prostokąta. Posiada dwie kondygnacje i nakryty jest dachem mansardowym z naczółkami i powiekami. Na osi elewacji frontowej, w ryzalicie pozornym umieszczona jest wystawka z dźwigiem, zwieńczona trójkątnym tympanonem. Na poddaszu znajduje się współczesny magazynowi, drewniany kołowrót dźwigu, rzadki i cenny zabytek techniki. Obecnie budynek pełni również funkcję magazynową.

Dawny Magazyn Solny II

Usytuowany przy placu Solnym. Zbudowany w końcu XVIII wieku, murowany z cegły, parterowy, założony na rzucie prostokąta, nakryty dachem czterospadowym z powiekami. W elewacjach małe, zamknięte półkoliście okienka.

Most Podnoszony

Most nad kanałem portowym w Nowej Soli, usytuowany w ciągu Alei Wolności, jest unikatowym w skali Polski i Europy mostem ruchomym z podnoszonym przęsłem. Wybudowany został w 1927 roku. Najstarszy ze znanych mostów na nowosolskim kanale portowym zaznaczono na mapie z 1753 roku. Potem, w roku 1831 następuje rozbudowa portu i budowa nowego mostu drewnianego, już nie stałego ale zwodzonego. W 1896 roku zastąpiono go mostem stalowym o analogicznym ustroju mostu zwodzonego, klapowego. Obecny most poddano w latach 1954 - 55 gruntownemu remontowi. Od 1988 roku, z uwagi na zły stan techniczny, był przeznaczony wyłącznie do ruchu pieszego. Po remoncie kapitalnym konstrukcji i mechanizmu podnoszenia, zakończonym w 1993 roku, jego stan techniczny jest bardzo dobry.
Elementami składowymi mostu, przesądzającymi o jego walorach historyczno - technicznych są: przęsło i mechanizm podnoszenia, który pierwotnie był napędzany ręcznie, a obecnie elektrycznie. Podporami mostu są skrzynie żelbetonowe, umieszczone poniżej lustra wody na palach drewnianych. Konstrukcję mostu stanowią dwa dźwigary stalowe o rozpiętości 12,6 metra, z jazdą dołem. Między dźwigarami znajdują się jezdnie, a po zewnętrznych stronach - chodniki dla pieszych. Na przyczółkach zamontowana została konstrukcja stalowa, umożliwiająca podnoszenie mostu.

Muzeum Miejskie

Położone jest przy ulicy Muzealnej 20. Pierwsze Muzeum regionalne powstało w Nowej Soli w 1916 roku. Urządzone zostało w budynku przy ul. Witosa 16. Po wojennej przerwie, kiedy część eksponatów zginęła, placówkę otwarto ponownie w 1947 roku. W 1950 roku Muzeum przeniesione zostało do obecnej siedziby. Aktualnie Muzeum Miejskie gromadzi eksponaty związane z historią miasta i regionu, a także zabytki sztuki, pochodzące z tych okolic. Wymieniona tematyka znajduje odbicie w ekspozycjach stałych i czasowych. Ponadto prezentowana jest wystawa, obrazująca środowisko rzyrodnicze rzeki Odry. W 2001 roku przy muzeum afiliowano Nowosolskie Koło Towarzystwa Przyjacół Fortyfikacji (TPF).